Windmolenparken schieten de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond. Inspraak van bewoners blijkt vaak een lastig proces. Wat kan de oorzaak hiervan zijn?
Draagvlak
“Draagvlak, draagvlak, draagvlak”, dat is het enige wat nodig om windmolenparken te kunnen realiseren. Dat stelt een raadslid van een gemeente in Zuidwest-Nederland. Volle publieke tribunes bij raadsvergaderingen, verhitte bewonersavonden. Waar zit de pijn voor gemeenten bij de plaatsing van windmolens? Is draagvlak eigenlijk wel mogelijk? Vragen vanuit het perspectief van de omgeving.
1. Zijn windmolens überhaupt wel het middel om bepaalde energiedoelstellingen te behalen? Zijn er geen alternatieven? Bijvoorbeeld zonne-energie.
2. Hoe zit het met de geografische spreiding van de molens? Wordt het ene gebied niet zwaarder belast dan het andere bij de plaatsing ervan? Is dat wel rechtvaardig richting inwoners?
3. Vervolgens: wat is de maximaal mogelijke afstand van de molens ten opzichte van woonkernen of recreatiegebieden?
4. Dan rijst de vraag hoeveel windmolens er moeten of mogen komen. De gemeente voelt de hete adem van de provincie om voor een x-aantal Megawatts capaciteit via windmolens te realiseren.
5. Daarna volgt de hoogte van de molens. Hoe hoger, hoe meer capaciteit. En ook: hoe hoger en groter, hoe meer slagschaduw voor de omgeving. Verder geldt dat voor turbines hoger dan 150 meter obstakelverlichting nodig is met het oog op luchtverkeer.
6. Hoe werkt het afwegingsproces? Mag een gemeente op basis van inspraakreacties 6 turbines met een relatief lage capaciteit ‘wegstrepen’ tegen 4 turbines met een hogere capaciteit? En wat betekent dat vervolgens voor de mogelijke locaties?
7. Welke compensatiemogelijkheden zijn er voor de omgeving? Denk aan het benutten van een x-aantal Megawatts capaciteit voor een woonkern (de ‘dorpsmolen’), tegemoetkomingen in natura (denk aan de plaatsing van zonnepanelen) of een financiële compensatie via een op te richten fonds.
8. En tot slot: wat de formele bezwaar- en beroepsmogelijkheden? Onder welke voorwaarden zijn die mogelijk en op welke wijze moeten deze worden ingediend?
Eerlijk zijn over invloed?
Het maatschappelijk debat over windmolenparken is gebaat bij een heldere afbakening van rollen en verantwoordelijkheden. Gemeenten zitten klem tussen doelstellingen die met de provincie en ook de rijksoverheid zijn beklonken. Zie dan maar eens als bestuurder - en binnen een kort tijdsbestek - tot draagvlak te komen. Staat de reputatie van de wethouder op het spel als de omgeving mordicus tegen blijft en de provincie ‘de boel overneemt’? Wat een ondankbare taak. “Draagvlak, draagvlak, draagvlak” vraagt om meer speelruimte en inzet van passende participatievormen voor lokale overheden. We nemen het hierbij voor hen op. Want zeg nu zelf: er is toch bijna geen invloed?
